Εξετάσεις για κεφαλαλγίες

Πολύ συχνά άνθρωποι που υποφέρουν από πονοκέφαλο, είτε μετά από σύσταση κάποιου γιατρού, είτε με δική τους πρωτοβουλία, κάνουν κάποια απεικόνιση του εγκεφάλου με αξονική ή μαγνητική τομογραφία...

Ωστόσο, τις περισσότερες φορές, δεν χρειάζεται να γίνει μια τέτοια εξέταση. Στατιστικά, οι συχνότεροι πονοκέφαλοι είναι η ημικρανία και ο πονοκέφαλος τάσεως. Η αξονική και η μαγνητική τομογραφία σε ανθρώπους με ημικρανία ή πονοκέφαλο τάσεως είναι πάντα φυσιολογική και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να προσφέρει κάτι διαγνωστικά. Το «κλειδί», λοιπόν, για την απόφαση διενέργειας ή μη αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας είναι η σωστή λήψη από τον ειδικό νευρολόγο του ιστορικού του πονοκεφάλου που παρουσιάζει κάποιος άνθρωπος. Ως γενικός κανόνας, ισχύει ότι άνθρωποι με τυπικό ιστορικό ημικρανίας ή πονοκεφάλου τάσεως και φυσιολογική κλινική νευρολογική εξέταση δεν χρειάζεται να κάνουν αξονική ή μαγνητική τομογραφία. Σε περιπτώσεις όμως που το ιστορικό δεν είναι απολύτως τυπικό, όταν, δηλαδή, κατά τη λήψη του ιστορικού προκύπτουν στοιχεία που δεν ταιριάζουν απόλυτα με ημικρανία ή πονοκέφαλο τάσεως, τότε θα πρέπει να γίνει μία εξέταση απεικόνισης του εγκεφάλου.

Ωστόσο, δεν έχουν όλοι οι άνθρωποι με πονοκέφαλο ημικρανία ή πονοκέφαλο τύπου τάσεως. Κάποιοι, ασφαλώς σημαντικά λιγότεροι, μπορεί να έχουν κάποια αιτία που να προκαλεί τον πονοκέφαλό τους και σε αυτούς τους ανθρώπους η απεικόνιση με αξονική ή μαγνητική τομογραφία μπορεί να είναι καθοριστική για τη διάγνωση. Υπάρχουν κάποια στοιχεία που, αν υπάρχουν στο ιστορικό ή στην εξέταση ενός ανθρώπου με πονοκέφαλο, δείχνουν πως ίσως ο πονοκέφαλος είναι ανησυχητικός ή και επικίνδυνος και θα αξιολογηθούν από το νευρολόγο και θα σηματοδοτήσουν την ανάγκη για διενέργεια απεικόνισης του εγκεφάλου, αλλά ενδεχομένως και άλλων εξετάσεων. Τα στοιχεία αυτά σε έναν άνθρωπο με πονοκέφαλο είναι :

1. Η εμφάνιση ενός απότομου και πολύ δυνατού πονοκεφάλου, που ξεκινά ξαφνικά και κορυφώνεται πολύ σύντομα. Πολλοί ασθενείς περιγράφουν έναν πολύ δυνατό πονοκέφαλο που ξεκίνησε «σαν χτύπημα στο κεφάλι» και που, ακόμη και αν έχουν ιστορικό πονοκεφάλων, είναι σαφώς διαφορετικός. Ένας τέτοιος πονοκέφαλος είναι ύποπτος για ύπαρξη σοβαρής υποκείμενης αιτίας, όπως η ρήξη ανευρύσματος, και πρέπει να εκτιμηθεί επειγόντως από νευρολόγο ή, αν δεν είναι αυτό δυνατόν, από γιατρό οποιασδήποτε ειδικότητας.

2. Η σταδιακή, εντός ημερών, εβδομάδων ή μηνών επιδείνωση ενός πονοκεφάλου, είτε σε συχνότητα, είτε σε ένταση, είτε σε διάρκεια. Αν και η ημικρανία ή ο πονοκέφαλος τάσεως μπορεί να παρουσιάσουν προοδευτική επιδείνωση, κάθε άνθρωπος με πονοκέφαλο που σταδιακά χειροτερεύει θα πρέπει να αξιολογηθεί προσεκτικά για τον αποκλεισμό υποκείμενης πάθησης όπως όγκος του εγκεφάλου.

3. Η αλλαγή χαρακτήρα σε έναν προϋπάρχοντα πονοκέφαλο. Αν σε έναν άνθρωπο με τυπικές ημικρανίες ο πόνος αλλάξει χαρακτηριστικά, αυτό είναι ένα ύποπτο στοιχείο που θα πρέπει να αξιολογηθεί από νευρολόγο.

4. Η εμφάνιση ενός πονοκεφάλου ή μίας νέας μορφής πονοκεφάλου μετά την ηλικία των 50 ετών. Γενικά, η ημικρανία και ο πονοκέφαλος τάσεως εμφανίζονται σε νεότερες ηλικίες. Έτσι, αν και δεν αποκλείεται να εμφανιστεί ημικρανία μετά την ηλικία των 50 ετών, κάθε τέτοια περίπτωση καλό είναι να αξιολογείται προσεκτικά, πιθανότατα και με απεικόνιση τους εγκεφάλου.

5. Η ύπαρξη παθολογικών ευρημάτων στη νευρολογική εξέταση (διενεργείται από το νευρολόγο), καθώς κάθε τέτοιο εύρημα υποδηλώνει δυσλειτουργία του εγκεφάλου.

Αν και η παραπάνω λίστα μπορεί να συμπληρωθεί με αρκετές ακόμη περιπτώσεις συμπτωμάτων που οδηγούν στο ότι ένας ασθενής με πονοκέφαλο θα πρέπει να κάνει μαγνητική ή αξονική τομογραφία ή άλλες εξετάσεις, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι η γνώμη του θεράποντος ειδικού νευρολόγου, ο οποίος προσεκτικά αξιολογεί τον κάθε ασθενή με πονοκέφαλο είναι η καταλληλότερη για να καθορίσει ποιος άνθρωπος πρέπει να υποβληθεί σε εξέταση και σε ποιον δεν είναι απαραίτητο.

Δείτε περισσότερα στο Headaches.gr, την ελληνική ενημερωτική ιστοσελίδα για κάθε είδος κεφαλαλγίας.

Για σχετικά video από συζητήσεις σε τηλεοπτικές εκπομπές και για ειδικά ενημερωτικά βίντεο δείτε το Κανάλι "Ημικρανία, Αθροιστική Κεφαλαλγία, Πονοκέφαλος" στο Youtube, ενώ για ένα ανοικτό φόρουμ συζήτησης επισκεφθείτε την ανοικτή ομάδα Ημικρανία και Πονοκέφαλος στο Facebook.                         

Αν πάσχετε από πονοκέφαλο, μπορείτε να κλείσετε ραντεβού στο Ιατρείο Κεφαλαλγίας, στη Γλυφάδα ή στην Αγία Παρασκευή (Γραμματεία: καθημερινά από 10.00 ως 20.00 στο τηλεφωνικό κέντρο 210 96 81 760 ή στο Email Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.). 

Μιχαήλ Κ. Βικελής MD, MSc, PhD
Νευρολόγος, MSc in Headache Medicine
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Επιστημονικός Σύμβουλος Συλλόγου Ασθενών με Ημικρανία και Κεφαλαλγία Ελλάδος